Baş Dönmesi (Vertigo)

Baş Dönmesi (Vertigo) Nedir? Her kişi tarafından farklı olarak “boşluğa düşecek gibi oluyorum”,  “sersem gibiyim”, ” yer san­ki altımdan kayıyor”, “çevre etra­fımda dönüyor” gibi çok farklı tanımlama­lar ile anlatılmaya çalışılan bir hastalıktır. Hastanın yakınmasının gerçek bir organik rahatsızlığa bağlı olup olmadığını ayırt etmek çok önemlidir. Bir kısmı psikolojik bir durumun yansıması da olabilir. Bu durumun baş dönmesine bağlı olup olmadığının anlaşılması önemlidir. Gerçek baş dönmesi  olanlar  tıp dilinde “vertigo “ başlık altında toplanırlar. Her yaşta olabilir. Cinsiyet yönünden altta yatan nedenlere göre farklılık vardır.

Vertigo'nun Nedenleri:

• İç ve orta kulak enfeksiyonları
• İyi huylu paroksismal (geçici) pozisyonel vertigo: Bu durumda bulantı ve kusmada sık­lıkla eşlik eder, şikayet öncesinde hasta­nın bir viral enfeksiyon geçirme ya da ka­fa travması hikayesi bulunabilir, günler geçse de dengesizlik yakınması sıklıkla tekrarlayabilir, işitme kaybı ol­maz, haftalar aylar içinde kaybolma eğili­mi olsa da tekrarlama olasılığı da vardır. Boyundaki kireçlenme boyunda omurların düzleşmesi ,hipotansiyon da aynı şekilde baş dönmesine neden olabilir.
• Santral sinir sistemine ait iskemi: Özelik­le yaşlı, yüksek tansiyon, sigara kullanı­mı, şeker hastalığı, kan yağlarında yük­seklik gibi risk faktörü olan bireylerde beynin belirli bölgelerine yeterli oranda kan ulaşmasındaki yetersizlik nedeni ile baş dönmesi ortaya çıkabilir. Bu durum­da ağız çevresinde uyuşma, konuşma bo­zukluğu, kuvvet kaybı, bilinç durumun­da kısa süreli değişiklikler gibi nörolojik sisteme ait diğer bulgular da eşlik ede­bilir.
• Meniere hastalığı (bir kulakta dolgunluk hissi, çınlama, oldukça şiddetli olarak ya kensinin veya etrafındaki eşyaları dönmesi şeklinde ifade ettiği baş dön­mesi şikayetleri olup, ilerleyici olabilir.  Atak süreleri sa­atler ile sınırlı olsa da etkilenen kulakta giderek gelişen işitme azlığı şeklinde izler bıraka­bilir.
• Kullanılan bazı ilaçlar
• Sara (Epilepsi) hastalığı (hastadan alınan hikaye ve yakınlarının gözlemleri son derece önemlidir. Özellikle bilinç durumunun kaybının olmas, tanıda ayırıcı üzerinde durulması gereken önemli bir durumdur.)
• Akustik nörinom (işitme kaybı, baş dön­mesi ve kulak çınlaması birlikte olur.)  
• Nörolojik sistemler ile ilgili olabilecek di­ğer nedenler (beyincik  tümör­ler, multipl skleroz gibi hastalılar)  
• Kafa travması sonrası

Vertigo'nun Belirtileri

Baş dönmesi altta ya­tan hastalık nedenine bağlı olarak berabe­rinde bulantı-kusma, kulak çınlaması, kulak ağrısı- akıntısı, işitme kaybı, dengesizlik, düşecek gibi olma, konuşma bozukluğu, yüzde uyuşma, bilinç durumunda bozulma gibi belirtilerle birliktelik gösterebilir.

 Vertigo'nun Teşhisi

Hastadan alınan bilgiler (ilk ortaya çı­kış şekli, atakların süresi, tetikleyici faktör­ler, eşlik eden diğer yakınmalar) hastanın özgeçmişi, fizik ve nörolojik muayene bul­guları son derece önemlidir. Özellikle eşlik eden baş ağrısı, çift görme, konuşma bo­zukluğu, dengesizlik, ellerin kullanımında hedefe ulaşmada zorlanma gibi yakınmalar varsa beyin kaynaklı hastalıklar üzerinde durulmalıdır. Ayırıcı tanıda hastanın ser­semlik hissi olarak tanımladığı yakınmanın tam olarak kavranması önemlidir. Bu ne­denle kan basıncı düşüklüğü, kansızlık, pa­nik ataklarda yaşanan aşırı nefes alma hali gibi durumlar da sorgulanmalıdır. Tanı için detaylı sistemik, odyolojik (işitme) ve nö­rolojik muayene, muayene bulguları doğ­rultusunda istenebilecek işitme testleri, du­ruma göre beyin bilgisayarlı tomografi ya da manyetik rezonans görüntüleme testle­ri, elektroansefalografi kullanılabilir.

Vertigo'nun Tedavisi

Tedavi edilebilen bir hastalıktır. Ameliyat alternatifi de vardır.