Skolyoz

Skolyoz Nedir? Skolyoz, genellikle ergenlikten önceki büyüme döneminde ortaya çıkan omurganın yana eğriliğidir. Beyin felci veya kas erimesi gibi durumlar skolyoza sebep olabildiği gibi çoğunlukla sebebi bilinmemektedir.

Skolyoz hastalarında belirtiler genellikle hafiftir fakat bazı çocuklarda büyümeye bağlı ciddi omurga deformaliteleri gelişir. İleri derecede omurga eğriliği göğüs boşluğunu azaltarak akciğerlerin düzgün çalışmasını engeller.

Hafif skolyoz belirtilerine sahip hastalar, yakından takip edilir ve genellikle X-ray cihazları kullanılarak ilerleme olup olmadığına bakılır. Birçok durumda tedavi gerekmez. Hastaların bazılarında sadece korse takmak yeterli olurken bazılarındaysa eğriliğin daha ileri gitmemesi için ameliyat gereklidir.

Skolyozun Belirtileri

• Omuzların hizasında simetri bozukluğu,
• Bir kürek kemiğinin diğerine göre daha çıkıntılı olması
• Bel bölgesinde dengesizlik olması
• Kalçanın bir tarafının diğerine göre yukarda olması,

Eğer skolyoz ilerlerse omurilikte kıvrılma, dönme ya da eğrilik meydana gelebilir. Bu da kaburga kemiklerinden birinin diğerine göre daha çıkıntılı durmasına sebep olur.

İleri derecelerinde sırt ağrıları ve nefes alma zorluğu görülebilir.Eğer bu belirtiler görülürse doktora görünmeniz yararlı olur. Skolyoz yavaş yavaş meydana gelir ve başlangıçta ağrıya sebep olmayabilir.

Skolyozun Nedenleri

Skolyozun en yaygın türünün sebebi hala tam olarak bilinmemektedir. kalıtım faktörünün etkili olduğu düşünülmektedir çünkü aile içinde ortaya çıkma eğilimi görülmüştür.Skolyozun daha az görülen türlerinin sebepleri :

1) Sinir-kas hastalıkları(Beyin felci, kas distrofisi)

2) Doğum anomalisi yüzünden omurların yanlış gelişimi

3) Omurganın yaralanması veya enfeksiyon kapması durumu sonucu oluşabilir.

Risk Faktörleri

• Yaş: Ergenlik çağında(9-15 yaş) görülme oranı yüksektir.
• Cinsiyet: Erkeklerde ve kızlarda aynı oranlarda görülmesine rağmen kızlarda görülme olasılığı daha fazladır.
• Aile Geçmişi: Skolyoz geçmişi olan hastalarda ailede skolyoz görülmemiş de olabilir.

Komplikasyonlar

Hafif belirtilere sahip skolyoz hastalarının aksine bazı hastalarda aşağıdaki belirtiler görülebilir;

• Akciğer ve kalp hasarı. Ağır skolyoz hastalarında kaburgalar, akciğer ve kalbe basınç uygular buda kalbin çalışmasını engeller ve nefes almayı zorlaştırır.
• Sırt ağrıları. Skolyoz geçmişi olan hastalarda diğer insanlara göre daha fazla sırt ağrısı görülür.
• Görünüşte değişiklikler. Gittikçe ilerleyen skolyozlarda; omuz eğriliği, göğüste öne doğru çıkıklık, kalçalarda eğrilik, bel ve gövde simetrisinin bozulması gibi göz ardı edilemeyecek değişiklikler görülür.

Skolyoz Teşhisi

Fiziksel muayene sırasında hasta öne doğru eğilir ve kürek kemiklerinin arasındaki farka bakılır. Hasta nörolojik olarak da muayene edilebilir. Nörolojik muayene kas zayıflığı, abnormal refleks ve hissetme seviyesini gözlemlemek için yapılır.Tıbbi görüntüleme teknikleri de kullanılır. Xray cihazlarında omurga eğrilinin miktarı görülür. Eğer tümör gibi sebeplerden şüphelenilirse MRI, CT veya Kemik tarama yöntemleri kullanılabilir.

• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Radyo dalgaları ve manyetik alan kullanılarak kemik ve yumuşak doku ayrıntılı bir şekilde görüntülenebilir.
• Bilgisayarlı Tomografi (CT): Farklı yönlerden Xray ile alınan görüntülerin birleştirilmesiyle detaylı görüntü elde edilmesini sağlar.
• Kemik taraması: Radyoaktif bir maddenin vücuda enjeksiyonu sonucu görüntü elde edilmesidir. Bu radyoaktif madde kemiğin incinen veya iyileşen bölgesine giderek o bölgenin görüntülenmesini sağlar.

Skolyoz Tedavisi ve İlaçlar

Hafif eğriliğe sahip olan çoğu çocuk için korse takmaya ya da cerrahi tedavilere ihtiyaç yoktur fakat dört ila altı ayda bir hastalıklarında herhangi bir ilerleme olup olmadığını kontrol etmek için kontrole gitmeleri gerekmektedir.

• Skolyoz bayanlarda erkeklere oranla daha fazla görülür ve bayanlarda ilerleme riski daha fazladır.
• S- eğrileri olarak bilinen çift eğriler, C-eğrilerinden daha fazla kötü sonuçlar doğurur.
• Eğrilerin oluşum yerleri önemlidir. Omurganın merkezinde (göğüs kısmında) oluşan eğriler, omurganın daha üst ve alt tarafında oluşan eğrilerden daha ciddi sonuçlar doğurur.
• Bir başka önemli faktör ise yaştır. Gelişimini tamamlamış çocuklarda omurga eğrilerinin ilerlemesi azalır.

Fiziksel egzersiz yapmak skolyozu durdurmasa da genel sağlık durumu için yarar sağlar.

Korse Kullanımı

Hasta gelişme çağındaysa ve orta derecede omurga eğriliğine sahipse doktor genellikle korse kullanılmasını önerir. Korse takmak skolyozu tedavi etmez ya da düzelmez ama genellikle ilerlemesini önler. Çoğu korseler sabah akşam takılır. Korsenin gün boyunca takılma saatiyle orantılı olarak sağladığı fayda da artar. Korse kullanımı kemik büyümesinden sonra bırakılır. Tipik olarak bu süreç:

• Kızlar için adet görmeye başladıktan iki sene sonra,
• Erkekler içinse her gün tıraş olmaya ihtiyaç duydukları zaman olarak kabaca tanımlanabilir.

İki çeşit korse vardır:

Düşük profilli destek yapan korse; bu korse vücuda uyumlu hatlara sahiptir ve modern plastik bir malzemeden yapılmıştır. Üste oturan bu korse belinizi, kalçanızı ve göğsünüzü sardığından kıyafetinizin içinde neredeyse belli olmaz. Üst omurga ve boyun eğrileri için faydalı değildir.

Milwaukee korsesi; bu korse boyun halkasına sahiptir ve çene altından leğen kemiğine uzanan çubuklarla korsenin gövdesine bağlanır. Elbiseyle örtmek mümkün değildir ve daha hantaldır.

Ameliyat

Zamanla skolyoz ağır seyretmeye başlayabilir, bu nedenle doktorunuz spinal eğrinin eğimini azaltmak ve hastalığın daha ileriye gitmesini önlemek için skolyoz ameliyatını önerebilir. Skolyoz ameliyatının en aygın türü omurga füzyonudur.

Bu ameliyatla cerrahlar omurgadaki kemiklerin iki ya da daha fazlasını birbirine bağlar ki bağımsız olarak hareket edemesinler. Omurlar arasına kemik ya da kemik benzeri malzemeler yerleştirilir. Metal çubuklar, kancalar veya vidalar kemiklerin ve yeni malzemenin birbiriyle kaynaşması için omurganın bir kısmını düzgün durmasını sağlar.

Cerrahi müdahale genellikle hasta ergenlik çağını geçmiş ve büyümesi durmuş ise yapılır. Skolyoz genç yaşta hızlı ilerliyor ise, cerrahlar genellikle boyu ayarlanabilen çubukla eğriliği düzeltirler. Bu çubuk genelde her altı ayda bir üşüt ve alt kısımlarından belirli bir miktar uzatılır.

Sipinal cerrahi komplikasyonları; kanama, enfeksiyon, ağrı veya sinir hasarı olabilir. Çok nadir de olsa kemik iyileşmesi başarısız olabilir ve bir başka ameliyatta gerekebilir.