Akciğer Kanseri

Akciğer Kanseri Nedir? Akciğer kanseri, akciğerlerde başlayan kanser türüdür. Akciğerleriniz, nefes aldığınızda oksijeni içine alan ve nefes verdiğinizde karbondioksit veren, göğsünüzde yer alan iki süngersi organdır.

Akciğer kanseri, kadınlar ve erkekler arasında kanser ölümlerine neden olmaktadır. Akciğer kanserinde, kolon, prostat, yumurtalık ve meme kanserlerine göre her yıl daha fazla yaşayan kişi sayısı olduğu iddia ediliyor. 

Sigara içen kişilerde akciğer kanseri olma riski yüksektir. Akciğer kanserinin riski, içtiğiniz sigara miktarına ve zamanına göre değişiklik gösterir. Eğer uzun yıllardan sonra bile sigara içmeyi bırakırsanız, akciğer kanserine yakalanma riskinizi önemli ölçüde düşürmüş olursunuz.

Akciğer Kanserinin Belirtileri Nelerdir?

Akciğer kanseri genellikle erken aşamalarında belirti ve bulgulara neden olmaz.  Belirti ve bulgular, hastalık ileri bir düzeye geldiği zaman meydana gelir. Akciğer kanserinin belirti ve bulguları:

• Gitmeyen sürekli bir öksürük
• Kronik öksürükte değişiklikler ya da "sigara öksürüğü"
• Küçük bir miktarda olsa kan tükürme
• Nefes darlığı
• Göğüs ağrısı
• Hırıltılı solunum
• Ses kısıklığı
• Çaba sarf etmeden kilo kaybetmek
• Kemik ağrısı
• Baş ağrısı

Akciğer Kanserinin Sebepleri Nelerdir?

Sigara içmek -pasif içici için de sigara içen kişiler için de - akciğer kanserinin başlıca sebebidir. Ancak akciğer kanseri, daha önce hiç sigara kullanmamış veya pasif içici olmayan kişilerde de meydana gelebilir. Bu gibi durumlarda, akciğer kanserinin açık bir nedeni olamayabilir.

Sigara içmenin akciğerlere etkisi

Doktorlar sigaranın akciğer kanserine, akciğerlerde bulunan hücrelerin zarar görmesiyle neden olduğuna inanıyorlar. Tamamen kansorejen maddeler içeren bir sigarayı içtiğinizde, akciğer dokusunda aniden değişiklikler meydana gelir. İlk başta vücut bu hasarı onarmaya yetkin olabilir. Ancak her tekrarlanan maruz kalma ile, akciğerlerinizdeki normal hücreler giderek zarar görür. Zamanla, verilen zarar hücrelerin anormal bir şekilde işlemesine neden olur ve sonuç olarak kanser gelişebilir.

Akciğer kanserinin türleri

Doktorlar mikroskop altında akciğer kanserini, hücrelerinin görünümünü göre iki ana gruba ayırırlar. Doktorunuz sahip olduğunuz akciğer kanserini başlıca türüne göre tedavi kararı verir.  Başlıca akciğer kanseri türleri:

Küçük hücreli akciğer kanseri. Küçük hücreli akciğer kanseri neredeyse yalnızca çok sık sigara içen kişilerde oluşur ve küçük hücreli akciğer kanseri, küçük hücreli dışı akciğer kanserinden daha az yaygındır.

Küçük hücreli dışı akciğer kanseri. Küçük hücreli olmayan akciğer kanseri de benzer şekilde hareket eden akciğer kanserlerinin çeşitleri için bir terimdir.

Akciğer Kanserinin Risk Faktörleri Nelerdir?

Bir dizi faktör akciğer kanseri riskini artırabilir. Bazı risk faktörleri, örneğin sigara bırakma ile, kontrol edilebilir. Ancak diğer faktörler, örneğin aile geçmişi, kontrol edilemez.  Akciğer kanseri için bazı risk faktörleri:

• Sigara içme. Akciğer kanseri riskiniz günde içtiğiniz sigara miktarı ve sigara içtiğiniz yıl sayısı ile artış gösterir. Herhangi bir yaşta sigarayı bırakma, önemli ölçüde akciğer kanseri yakalanma riskinizi azaltabilir.
• Pasif içicilik. Sigara içmeseniz bile, maruz kaldığınız sigara dumanından dolayı, akciğer kanseri olma riskiniz artar.
• Radon gazına maruz kalmak. Radon, nihayetinde soluduğunuz havanın bir parçası olan suda, kayada ve toprakta uranyumun doğal çöküntüsü ile üretilir. Radonun tehlikeli seviyeleri  evler de dahil olmak üzere, herhangi bir binada birikebilir. Ev gereçleri mağazalarından satın alınabilir olan radon test kitleri, radon seviyesinin güvenli olup olmadığını belirleyebilir. Tehlikeli bir seviye tespit edildiği takdirde, düzeltme yolları da mevcuttur.
• Asbest ve diğer kimyasallara maruz kalma. Asbest, arsenik, krom ve nikel gibi kansere neden olduğu bilinen maddelere maruz kalma da akciğer kanserine yakalanma riskinizi arttırabilir.
• Akciğer kanserinin aile geçminizdeki yeri. Akciğer kanserli bir ebeveyni, kardeşi veya çocuğu olan kişilerde hastalığın riski yüskektir.
• Aşırı alkol tüketimi. Makul olan bir miktardan daha fazla alkol tüketimi kanser riskinizi arttırabilir.
• Sigara ile ilişkili bazı akciğer hastalıkları. Amfizem gibi bazı akciğer hastalıklarına sahip olan  sigara tüketicilerinde akciğer kanseri yüksektir.

Akciğer Kanseri ile Karşılaşılan Güçlükler Nelerdir?

• Nefes darlığı. Eğer kanser solunum yollarını engellemeye dönüşürse, kansere sahip olan kişiler nefes darlığı sorunu yaşayabilirler.
• Kan tükürme. Akciğer kanseri,  solunum yollarında kanamaya neden olabilir. Bazen kanama şiddetli olabilir. Kanamayı kontrol altına almak için tedavi uygulanabilir.
• Ağrı. Kemik gibi vücudunuzun herhangi bir yerine veya akciğerlerinize yayılmış olan ileri düzeyde akciğer kanseri ağrıya neden olabilir. Eğer ağrınız varsa doktorunuza söyleyin. Ağrı başlangıçta hafif ve aralıklı olabilir, ancak daha sonra sabit olabilir.
• Göğüste sıvı (plevral efüzyon).  Akciğer kanseri genellikle vücudun beyin, kemik, karaciğer ve böbrek üstü bezleri gibi diğer bölgelerine (metastaz) yayılır. Yayılan kanser, ağrı, bulantı, baş ağrısı ve etkilenen organa göre belirti ve bulgulara neden olabilir. Bazı durumlarda, tedavi izole metastaz için kullanılabilir.
• Ölüm. Ne yazık ki, akciğer kanseri tanısı olan insanlar için sağkalım oranları çok düşüktür. Çoğu durumda hastalık ölümcüldür. Hastalığın erken aşamalarında, tanısı konulan hastaların tedavi için bir şansı vardır.

Tanı ve Testler Nelerdir?

Sağlıklı kişileri akciğer kanseri testi

Bazı kanser çalışmaları gösteriyor ki kanser teşhisinin önceden belirlenmesi birçok hayatı kurtarabilmektedir. Ancak bazı çalışmalar da akciğer kanseri taramasının yapılmasının, insanların gereksiz bir riske maruz kalacağını ortaya çıkartmaktadır. Akciğer kanseri taraması doktorlar arasında tartışmalı bir konudur.

Akciğer kanserini tespit etmek için testler

Eğer akciğer kanseri olabileceğinizi düşünmek için bir nedeniniz varsa, doktorunuz kanserli hücreleri tespit etmek için ve diğer koşullar ekarte etmek için sizden bir dizi test raporu isteyebilir. Bu testler:

• Görüntüleme testleri. Akciğerlerinizin röntgen görüntüsü , anormal bir kütle veya nodül tespitinde yardımcı olabilir.
• Balgam sitolojisi. Eğer balgamlı bir öksürüğünüz varsa, çıkarılan balgamın mikroskopta görüntülenmesi, kanser hücrelerinin varlığını bulmada yardımcı olabilir.
• Doku örneği (biyopsi). Doktorunuz boğazınızdan aşağıya doğru ışıklı bir tüp kullanarak akciğerlerin anormal alanlarının incelemesi olan bronkoskopi de dahil olmak üzere, çeşitli şekillerde bir biyopsi gerçekleştirebilir. Ayrıca, doktorunuzun röntgen ve Bilgisayarlı Tomografi görüntülerini kullanarak, şüpheli hücreleri toplamak için göğüs duvarına ve akciğer dokusunun içine bir iğnenin eşliğinde biyopsi gerçekleştirebilir. Diğer bir biyopsi örneği de lenf düğümleri veya karaciğer olabilieceği gibi kanserin sıçramış olduğu diğer alanlardan da alınabilir.

Akciğer kanserinin evreleri

Doktorunuz akciğer kanseri tespitini koyduktan sonra, kanserinizin derecesine ve aşamasına karar verecektir. Kanserinizin aşamaları, hangi kanser tedavisinin size daha uygun olduğunu belirlemeye yardımcı olacaktır.

Dereceleme testleri, kanserin vücudunuzda hangi bölgelere yayıldığını tespit etmek için kullanılır. Dereceleme testleri BT, manyetik rezonans görüntüleme (MRG), pozitron emisyon tomografisi (PET) ve kemik taramaları içerir. Her test, her hasta için uygun olmayabilir, bu nedenle doktorunuza hangi testin size uygun olup olmadığını danışın.

• İlk aşama. Kanser akciğer ile sınırlıdır ve lenf düğümlerine yayılmamıştır. Tümör genellikle 5 cm’den daha küçüktür.
• İkinci aşama. Tümör 5 cm’den daha büyük bir haldedir veya  göğüs duvarı, diyafram veya akciğer (plevra) etrafındaki astar gibi yakın yapıları, içeren daha küçük bir tümör olabilir. Kanser aynı zamanda lenf düğümlerine de yayılmış olabilir.
• Üçüncü aşama. Bu aşamada tümör çok büyümüştür  ve akciğere yakın diğer organları etkisi altına almış olabilir.
• Dördüncü aşama. Kanser, akciğer ya da vücudun diğer uzak bölgelerine yayılmıştır.

Tedavi ve İlaçlar Nelerdir?

Ameliyat

• Wedge rezeksiyonu, sağlıklı doku bir marj ile birlikte tümör içeren akciğerin küçük bir bölümü almak için uygulanır.
• Segmental rezeksiyon, akciğer bölgesinin bütün kısmı olmamakla beraber, daha büyük bir lob kısmını almak için uygulanır.
• Lobektomi, bir akciğerin tüm lobunu almak için uygulanır.
• Pnömonektomi, bütün akciğeri almak için uygulanır.

Eğer ameliyat olursanız, doktorunuz kanserin belirtilerini kontrol etmek için göğsünüzden lenf düğümlerinizi de alabilir.

Kemoterapi

Kemoterapide kanser hücrelerini öldürmek için ilaçlar kullanılır. Bir veya birden fazla kemoterapi ilaçları, kolunuzdaki bir damardan veya ağız yoluyla verilebilir.

Kemoterapi akciğer kanseri için bir birinci basamak tedavi olarak veya cerrahi sonrası ek tedavi olarak kullanılabilir. Bazı durumlarda, kemoterapi, kanserin yan etkilerini azaltmak için de kullanılabilir.

Radyasyon Terapisi

Radyasyon terapisi, kanser hücrelerini öldürmek için, X-ışını gibi yüksek enerjili enerji ışınları kullanır. Radyasyon tedavisi vücut dışından (eksternal radyasyon)  akciğer kanserine yöneltilebilir  veya bir tohumların, iğnenin veya kataterin içine yerleştirilebilir ve kanserin olduğu alana yakın bir yere yerleştirilebilir.

Radyasyon tedavisi tek başına ya da diğer akciğer kanser tedavisi ile birlikte kullanılabilir. Bazen kemoterapi ile aynı zamanda yürütülebilir.

Hedeflenmiş İlaç Tedavisi

• Bevacizumab (Avastin). Bevacizumab, yeni kan akımından oluşan bir tümörün oluşmasını engeller. Tümörlere bağlanan kan damarları, tümöre oksijen ve besin kaynağında bulunabilir ve gelişmesini sağlar. Bevacizumab kanama riski, kan pıhtılaşması ve yüksek tansiyon riski taşır.
• Erlotinib (Tarceva). Erlotinib, kanser hücrelerine büyümesine ve ayrılmasına sinyal gönderen kimyasalları engeller. Erlotinib’in yan etkileri deri döküntüsü ve ishaldir. Sigara içenlerin içmeyenlere oranla Erlotinib’den yararlanma olasılığı daha düşüktür.
• Crizotinib (Xalkori). Crizotinib, kanser hücrelerinin kontrol dışı büyümesine ve normal hücrelere göre daha uzun yaşamasını sağlayan kimyasalları engeller. Crizotinib yan etkileri, mide bulantısı ve bulanık görme veya çift görme gibi görme sorunlarıdır.

Destekleyici bakım

Tedaviler, iyileşmek adına küçük bir şans sunuyorsa, doktorunuz sert tedavilerden kaçınmanızı ve yerine destekleyici bakımı tercih etmenizi önerebilir. Palyatif bakım olarak adlandırılan destek tedavisi, hayatınızı negatif bir şekilde etkileyebilen yan etkiler olmadan, hayatınıza devam etmenizi sağlar.

Yaşam Tarzı ve Ev İlaçları Nelerdir?

Nefes darlığı ile başa çıkma

Akciğer kanseri olan birçok kişi, hastalığın seyrinde, bazı noktalarda nefes darlığı ile karşılaşabilir. Oksijen ve ilaçlar gibi tedaviler, rahatlatmaya yardımcı olmak için kullanılabilir, ancak her zaman için yeterli değildir. Nefes darlığı ile başa çıkmak için:

• Dinlenmeyi deneyin. Nefes darlığı korkutucu olabilir. Ancak korku ve endişe sadece nefes almanızı zorlaştırır. Eğer nefes darlığı hissetmeye başlarsanız, dinlenmesine yardımcı olan bir etkinlik seçerek korkunuzu yönetmeyi deneyin.
• Rahat bir pozisyon bulun. Nefes darlığı hissettiğinizde, öne eğilmek size yardımcı olabilir.
• Nefesinizi odaklanın. Eğer nefes darlığı hissediyorsanız, zihninizde nefesiniz üzerine odaklanın.
• Önemli bir şey için enerjinizi saklayın. Eğer nefes darlığınız var ise, kolayca yorgun düşebilirsiniz. Günlük hayatınızda gereksiz olan işlerdeki enerjinizi, yapmanız gereken işlere saklayın.
• Oda sıcaklığını azaltın. Daha serin olan bir oda, nefes alıp vermenizi kolaylaştırır.
• Yüzünüze doğru bir havalandırıcı yöneltin. Yüzünüze doğru esen hava, nefes alıp vermenizi kolaylaştırabilir.
• Her gün birkaç küçük öğün yiyin. Birkaç büyük öğün yemek yerine, gün boyunca birkaç küçük öğün yiyin.
• Dinlenmiş bir şekilde kalkmak için yeterli uyuyun. Eğer uyku probleminiz varsa, doktorunuzla daha çabuk uykuya dalabileceğiniz metodlar hakkında konuşun.

Akciğer Kanserinden Nasıl Korunulur? 

Akciğer kanserinden korunmak için kesin bir yöntem yoktur ancak birkaç yolla bu riski azaltabilirsiniz:

• Sigara içmeyin. Eğer daha önce sigara içmediyseniz, başlamayın. Çocuklarınızla sigara içmemenin, akciğer kanserine yakalanmanın başlıca kaçınma yöntemi olduğu hakkında konuşun.
• Sigarayı bırakın. Senelerdir sigara içiyor olsanız bile, sigarayı bırakmak, kansere yakalanma riskinizi azaltacaktır.
• Sigara dumanından kaçının. Eğer sigara içen biriyle çalışıyorsanız veya yaşıyorsanız, kendisini sigarayı bırakması için ikna edin. En azından, sigarayı başka bir yerde içip içmeyeceğini sorun. Bar ve restoranlarda sigara içilen alanlardan uzak durun.
• Evinize radon testi yapın. Eğer radon sorununun olduğu bilinen bir bölgede yaşıyorsanız, özellikle evinizde radon seviyelerini kontrol ettirin. Yüksek radon seviyeleri, evinizi daha güvenli hale getirmek için çözülebilir.
• İşyerinde kanserojen maddelerden kaçının.  İş yerinizde kimyasal maddelere maruz kalmamaktan kendinizi korumak için önlem alın. Çalışanlarınızın önlemlerini takip edin.
• Aşırıya kaçmadan alkol tüketin. 65 yaş ve üstündeki herkes günde en fazla bir içki içmelidir.