Bel Fıtığı Nedir? Bel Fıtığı, omurganızdaki kemikler (vertebrae) arasındaki yastıkların (diskler) meydana getirdiği bir problemdir.
Omurga diski bir Eti Cin’e benzer, yumuşak ve jelimsi iç taraf ve daha sert dış kısım. Bel Fıtığı ise içteki jelin, dış kısıma taşması gibidir.
Bel Fıtığı yakında ki sinirlri sıkıştırarak ellerinizde veya ayaklarınızda acı, uyuşukluk veya zayıflık yaratabilir. Diğer yandan çoğu insan bel fıtığı olmasına rağmen bir belirti yaşamaz ve ameliyata gerek duymaz.
Bel Fıtığı Belirtileri
Bel Fıtığı’nın sıklıkla görülen belirtileri:
- El ya da ayak ağrısı. Eğer fıtığınız omurunuzun aşağı bölgesindeyse en yüksek ağrıyı kalçanızda ve bacağınızda hissedersiniz. Ayağınızda da ağrı olabilir. Eğer fıtık boyun bölgenizdeyse ağrı omzunuda ve kollarınızda olacaktır. Öksürdüğünüzde, sümkürdüğünüzde veya omurunuzu hareket ettiren hareketlerde ağrınız artar.
- Uyuşukluk veya karıncalanma. Fıtığı olanlar bazı vücut bölgelerinde uyuşukluk ve karıncalanma da hissederler.
- Güçsüzlük. Etkilenen sinirlere bağlı kaslar zayıflar. Bu sizing birşeyleri kaldırma kabiliyetinizi etkiler.
Eğer ensenizdeki veya sırtınızdaki ağrı ellerinize veya bacaklarınıza kadar gidiyorsa doktorunuza başvurun.
Bel Fıtığı Sebepleri
Fıtık genellikle bir ileri yaş problemidir ve disk dejenerasyonu yüzünden olur. Yaşlandıkça, omur disklerinizdeki sıvı azalmaya başlar. Bu onları daha az esnek yapar ve yırtılmasına sebep olur.
İnsanlar genelde ne zaman bel fıtığı olduklarını hatırlamazlar. Bazen bacak ve kalça kaslarınız yerine bel kaslarınızı kullanıp ağır objeler kaldırırsanız fıtığa yol açabilir. Nadiren, sırt üstü düşmeler fıtığa yol açar.
Risk Faktörleri
Fıtık olmanızı arttırabilecek risk faktörleri:
- Yaş. Fıtıklar, diskdejenerasyonu yüzünden orta yaşlarda özellikle 35-45 yaş aralığında daha sık görülür.
- Kilo. Fazla vücut ağırlığı belinizdeki disklerinize daha fazla yük binmesine sebep olur.
- İş. Fisiksel kuvvet gerektiren işlerde çalışan kişiler daha fazla sırt problemleri yaşarlar. Tekrar eden kaldırma, çekme, ittirme ve dönme fıtık riskinizi arttırır.
Bel Fıtığı Komplikasyonları
Omurilik, omur kanalınızın sonuna kadar uzanmaz. Bel hizanızda bir at kuyruğu gibi dağılır (cauda equina). Çok nadir olarak cauda equinada fıtık görülebilir ve zayıflık yaşamak ve felce uğramamak için acil olarak ameliyat edilmelidir.
Aşağıdaki durumlar varsa hemen bir sağlık kuruluşuna başvurun:
- Kötüye giden belirtiler. Ağrı, uyuşukluk ve güçsüzlük yüzünden günlük aktivitelerinizi yapamamaya başlayabilirsiniz.
- İdrar torbası ve bağırsak işlev bozukluğu. Cauda equinası olan kişiler idrarını tutamayabilir veya idrarını yapmada sıkıntı yaşayabilirler.
- Oturduğunuz bölgeyi hissetmeme. (eyer,semer,sele anestezi). Bir seleye oturduğunuz bölgeyi hayal edin, seleye dokunan bölgeleriniz hissizleşebilir.
Fıtık Testleri ve Teşhisi
Çoğu vakada bir fiziksel muayene ve hastanın tıbbi hikayesi teşhis koymak için yeterlidir. Eğer doktorunuz daha başka durumlar var mı veya hangi sinirler bundan etkileniyor bilmek istiyorsa aşağıdaki tetkikleri isteyebilir.
-Görüntüleme
- Röntgen. Fıtığı anlamak için yetersizdir fakat sırt ağrısının başka bir sebebi var mı –enfeksiyon, tumor, omurga problemleri veya kırık- gösterebilir
- Bilgisayarlı Tomografi (BT, CT). Bilgisayarlı tomografi vücudunuzun farklı yerlerinden bir çok kesit alır ve onları birleştirerek bir çok açıdan omurganın incelenmesini sağlar.
- Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR).Vücudunuzun görüntülenmesi için radio dalgaları ve kuvvetli bir manyetik alan uygulanır. Bu görüntüleme fıtığın yerini ve hangi sinirlerin etkilendiğini bulmak için kullanılır.
- Miyelografi. Omuriliğinize bir boya enjekte edilir ve ardından görüntüleme yapılır. Bu test fıtık nedeniyle omuriliğinize veya sinirlerinize binen basıncı gösterir
-Sinir Testleri Sinir dokusunda elektriksel impulsların ne kadar iyi olduğunu anlamak için elektomiyografi veya sinir iletimi çalışmaları yapılır. Böylece sinir hasarının nerede olduğu anlaşılır.
Fıtık Tedavisi
Konservatif Tedavi –ağrı veren pozisyonları belirleyen ve planlı egsersiz ve ağrı kesici verilen tedavi- uygulanan 10 kişiden 9’unun fıtığı iyileşir. Çoğu insan 1-2 ay içerisinde iyileşir.
- Fıtık tedavisinde kullanılan ilaçlar reçetesiz satılan ağrı kesiciler, uyuşturucular (kodein) , sinir ağrısı ilaçları, kas gevşeticiler, kortizon iğneleri.
- Fizik Tedavi. Fizik tedavi uzmanları size bazı egzersizler vererek fıtık ağrısının azaltılmasına yardımcı olabilirler. Uzmanlar ayrıca size sıcak soğuk tedavisi, traksiyon, ultrason, elektriksel stimulsayonu önerebilirler.
- Ameliyat. Konservatif tedavi işe yaramadığında çok az insanda ameliyat istenebilir. Çoğu ameliyatta cerrahlar fırlamış kısmı alarak size sağlığınıza kavuşturur.
Yaşam Tarzı ve Ev Tedavileri
- Ağrı kesici kullanın. Ağrı kesiciler ağrınızı azaltmaya yardımcı olur.
- Sıcak veya soğuk terapisi uygulayın. Soğuk ağrıyı ve inflamasyonu azaltmak için kullanılır. Bir süre sonra rahatlamak için sıcağı kullanabilirsiniz.
- Fazla yatak istirahati uygulamayın. Çok fazla yatakta istirahat ederseniz eklem yerlerinizi sertleştirir kaslarınızı güçsüzleştirirsiniz. Onun yerine 30dk. Rahat bir poziyonda outrun ve sonra kısa bir yürüyüş yapın. İyileşme sürecinde kendinizi zorlayacak hareketlerden kaçının.
Korunma
- Egzersiz. Egzersiz yapmanız sırtınızı güçlendirir ve omuriliğinizi korur.
- Vücut pozisyonunuza dikkat edin. İyi bir vücut pozisyonu omurganıza ve disklere fazla basınç gelmesini engeller. Uzun süre oturuyorsanız sırtınızı dik tutun. Ağır objeleri düzgün bir biçimde kaldırın –bütün işi sırtınıza yüklemeyin, bacaklarınızı da kullanın-
- Kilonuza dikkat edin. Sağlıklı bir kiloda olmaya dikkat edin. Fazla kilolu olursanız omurganıza ve disklere geeğinden fazla basınç uygulanır.
