Göz Tembeliği (Ambliyopi) Nedir? Göz tembelliği, Bir veya iki gözün gözlük kullanılmasına rağmen yeterince görememesidir. Ambliyopi olarak bilinir.
Şaşılık, kırma kusurları, saydam olması gerekli göz dokularında bulanıklık (doğuştan katarakt gibi) ve ailede göz tembelliği öyküsünün varlığı sebepleri olabilir.
Bebekler doğduklarında ancak belirli oranlarda görebilirler. Gözlerini kullandıkça görmeleri artar. İlk 10 yaş içinde görme sistemi tam olarak gelişir ve daha sonra belirgin bir değişiklik olmaz. Doğumdan itibaren ailenin, çocuk doktorlarının, okul öncesi dönemdeki okullarda öğretmenlerin dikkatli tespitleri ile, gerekli görülürse ,çok erken dönemlerde de göz muayenesi yapılabilir.
Göz Tembelliği Nedenleri ve Belirtileri
Her yeni doğanın mutlaka aile veya çocuk doktoru tarafından son derece kolay bir test olan gözbebeğinde kırmızı yansıma testine tabi tutulması ve bir anormallik halinde göz doktoruna sevk edilmesi gerekir. Bu sayede gözün saydam ortamlarında bulanıklık olup olmadığı ve gözlerin birbirine paralelliği test edilir. Şaşılık durumunda kayan gözde tembellik oluşabilir.
Diğer ambliyopi nedeni; yüksek veya eşit olmayan kırma kusurlarıdır. Mevcut olan kırma kusuru nedeni ile bir göz diğerinden çok bulanık görüyorsa, bu göz görsel gelişimini tamamlayamayarak tembel hale gelir. Görünüşte gözlerde herhangi bir problem olmadığı için tespit edilmesi en zor olan göz tembelliği tipidir. Aileler çocuklarının gözünde bir kaymadan şüphelendiklerinde hemen muayenesini sağlamalarında yarar vardır. İhmal edilirse geç kalınmış olur, tedavisi de gecikir.
Diğer bir belirti ise saydam olması gerekli göz dokularında bulanıklıktır ve bu durumun başında katarakt gelir. Bu tip göz tembelliği en erken gelişen tipidir.
Göz Tembelliği Teşhisi
Ailenin ve okul öncesi dönemdeki eğitmenlerin bebeklerde ve küçük çocuklarda bir gözün elle kapatılması halinde diğer gözle görme açısından verdiği tepki değerlendirilmelidir. Dört yaş öncesi muayenede ; gözlerde herhangi bir kayma olup olmadığı, göz hareketlerinin simetrisi, her gözün ayrı ayrı görme kapasitesi, saydam ortamlarda herhangi bir bulanıklık olup olmadığı değerlendirilir, göz bebeğini damla ile genişletilerek her iki gözün kırma kusurunu ölçülür. Burada önemli olan nokta özellikle bir gözde, diğerinin çok üzerinde bir kırma kusuru olup olmadığıdır. Bunun dışında her iki gözdeki yüksek kırma kusurları da dikkate alınır. Kırma kusuru muayenesi dışında göz bebeklerinde ışık reaksiyonu, kornea, iris, lens, retina (görme zarı) ve optik sinir (görme siniri) incelenmesi ile muayene tamamlanır.
Göz Tembelliği Tedavisi
Tedavinin temel prensibi zayıf gözün kullandırılmasına dayanır. Sağlam gözde cilde yapışan bir band ile hekimin uygun göreceği süre ve sıklıkta genellikle çocuk gelişimini tamamlayıncaya kadar yapılır. Şaşılıkta eğer bir cerrahi müdahale yapılacaksa genellikle önce göz tembelliği giderilmeye çalışılır. Ameliyat öncesi belli bir dönem kapama tedavisi yapılır, ameliyat uygulanır, daha sonra bir müddet daha kapama yapılmaya devam edilir. İki yaş çocukların tedaviye uyum sağlamasında en sorunlu dönemdir. Tedaviye gösterilen direnç ebeveynlerin ilgi ve sabrıyla, başarılı bir şekilde yenilebilir. Oldukça uzun ve sabırlı olmayı gerektiren bir tedavi süreci vardır. Erken dönemde göz doktorlarına muayene önemlidir.
