Kronik Lenfositik Lösemi (KLL)

Kronik Lenfositik Lösemi Nedir? Kronik lenfositik lösemi bir kan ve kemik iliği kanseri türüdür. Kemiğin içindeki süngerimsi dokuda kan hücreleri yapılır. Kronik lenfositik lösemideki ‘kronik’ teriminin olmasının nedeni diğer lösemi türlerine göre hastalığın daha yavaş ilerlemesidir, hastalığın isminde ‘lenfosit’ kelimesinin olması ise lenfosit adı verilen, vücudun enfeksiyonlarla savaşmasına yardım eden beyaz kan hücrelerinin bu hastalıktan etkilenmesidir. KLL en çok erişkinleri etkiler fakat tedavi hastalığın kontrol edilmesinde yardımcıdır.

Kronik Lenfositik Lösemi'nin Belirtileri

Kronik lenfositik lösemi hastalarında genellikle erken belirtiler gözlemlenmez. Gözlenen belirti ve bulgular şu şekildedir:

• Lenf düğümlerinde ağrısız bir biçimde büyüme
• Yorgunluk
• Ateş
• Karnın sol üst kısmında dalak büyümesinden kaynaklanan ağrı
• Gece terlemeleri
• Kilo kaybı
• Sık enfeksiyonlar

Ne zaman doktora görünmelisiniz?

Eğer belirti ve bulgular hakkında endişeleriniz varsa doktorunuza danışınız.

Kronik Lenfositik Lösemi'nin Nedenleri

Doktorların kronik lenfositik lösemiyi nelerin başlattığına dair kesin olarak bir bilgileri yoktur. Fakat hastaların DNA’larında, kan üreten hücrelerde meydana gelen genetik mutasyon sonucu bu hastalığın meydana geldiği fakat bu mutasyona neyin sebep olduğu tam olarak bilinmemektedir. Meydana gelen bu mutasyon beyaz kan hücrelerinin anormal ve etkisiz bir şekilde üretilmesine neden olur.

Etkisiz olmalarından ötesinde, bu anormal lenfositler, normal lenfositler öleceği zaman yaşarlar ve çoğalmaya devam ederler. Bu anormal lenfositler kan da ve bazı organlarda birikir. Bunlar aynı zamanda normal kan hücresi üretimini engelleyebilir.

Doktorlar ve araştırmacılar, kronik lenfositik lösemiya tam olarak neyin neden olduğunu anlamaya çalışmaktadırlar.

Kronik Lenfositik Lösemi'nin Risk Faktörleri

Kronik lenfositik lösemi riskini arttıran faktörler şunlar olabilir:

• Yaş: Kroniik lenfosit lösemi tanısı konulan kişilerin çoğu 60 yaşın altındadır.
• Cinsiyet: Erkeklerde kadınlara oranla daha fazla görülen bir hastalıktır.
• Ailede kan ve kemik iliği kanseri geçmişi: Ailesinde kan ve kemik iliği kanseri görülen kişilerde bu hastalığın gelişme olasılığı daha yüksektir.
• Kimyasallara maruz kalma: Bazı yabancı ot ilaçları ve böcek öldürücüler kronik lenfositik lösemiyle bağlantılı olmuştur.

Kronik Lenfositik Lösemi'nin Komplikasyonları

Kronik lenfositik lösemi şu gibi istenmeyen durumlara neden olabilir:

• Sık enfeksiyonlar: Kronik lenfositik lösemiye sahip kişilerde sık sık enfeksiyonlar oluşabilir. Çoğu durumda bu enfeksiyonlar, üst ve alt genel solunum sistemi enfeksiyonlarıdır. Fakat bazen daha ciddi enfeksiyonlar gelişebilir.
• Hastalığın daha kötü bir kansere dönüşmesi: Kronik lenfositik lösemi hastalarının bazılarında daha agresif bir kanser olan büyük B hücreli lenfoma gelişebilir.
• Diğer kanser risklerinin artması: KLL olan kişilerde melanoma gibi deri kanseri ve akciğer ve sindirim sistemi kanserleri de dâhil olmak üzere farklı kanser türlerinin gelişebilme riski vardır.
• Bağışıklık sistemi sorunları: KLL olan kişilerin bazılarında hastalıklarla mücadele eden hücreler yanlışlıkla kırmızı kan hücrelerine saldırabilir ve bu da bağışıklık sitemi problemlerine yol açabilir.

Kronik Lenfositik Lösemi'nin Testleri ve Tanısı

Kan Testleri

Kronik lenfositik lösemi tanısı için kullanılan kan testleri şunlardır:

• Kan örneğindeki hücrelerin sayısı: Tam kan örneği, içindeki lenfosit miktarını saymak için kullanılabilir. Bir çeşit lenfosit türü olan B hücrelerinin yüksek sayıda çıkması kişide kronik lenfositik lösemi gelişmiş olabileceğinin bir göstergesi olabilir.
• İlgili lenfosit türünün belirlenmesi: Akış sitometri ya da immünofenotipleme denilen bir testle kronik lenfostik lösemi hastalarında enfeksiyon gibi bir durumda lenfositlerinizdeki sayı artışı belirlenebilir. Eğer kronik lenfostik löseminiz varsa akış sitometrisi aynı zamanda lösemi hücrelerinin ne kadar kötü huylu olduğunun analizi içinde kullanılabilir.
• Genetik anormali kaynaklı lenfosit analizi: FISH adı verilen bir testle anormal lenfositlerin içindeki kromozomlar incelenir. Doktorlar bu bilgileri hastalığınızı tespit etmek ve gerekli tedaviyi uygulamak için kullanabilirler.

Diğer Testler

Bazı durumlarda, doktorunuz tanıyı koymak için ilave testler yaptırmanızı isteyebilir:

• Teşhisinizi koymak için lösemi hücreleri testleri
• Kemik iliği biyopsisi ve aspirasyonu
• Bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme testleri (CT)

Evreleme

Tanı konulduktan sonra, doktorunuz kronik lenfosit lösemi de hangi evrede olduğunuzu belirler. Üç farklı evreleme sistemi kullanılmaktadır. Kronik lenfosit löseminin ilerlemesine göre adlandırılan evreler erken, orta ve ileridir. Bu seviyeler tedavi seçeneklerini belirlemek için kullanılır.

Genel olarak, erken evrede olan hastalar acil tedavi gerektirmez. Orta ve ileri seviyeler içince hemen tedaviye başlamak için seçenekler verilir.

Kronik Lenfositik Lösemi'nin Tedavisi ve İlaçları

Kronik lenfostik lösemi için tedavi seçenekleri, kanserinizin evresi, belirtileriniz, genel sağlık durumunuz ve tercihleriniz gibi çeşitli faktörlere bağlıdır.

Erken Dönemlerde Tedavi Gerekmeyebilir

Erken evredeki kronik lenfositik lösemi hastaları genellikle tedaviye başlamazlar fakat erken tedavilerin yararlı olabilir. Fakat bu tedavinin yaşam süresini uzatma gibi bir etkisi yoktur. Genellikle doktorlar tedavinin potansiyel yan etkilerinden sizi korumak için gereksiniminiz olmadan tedaviye başlamazlar, durumunuzu sürekli kontrol ederler. Doktorunuzun sizin için bir sağlık kontrolü planı olacaktır. Doktorunuza her birkaç ayda bir gidip test yaptırmanız ve sağlık kontrolünden geçmeniz gerekebilir.

Orta ve İleri Aşamalar İçin Tedaviler

Kronik lenfositik löseminiz orta ya da ileri derecedeyse tedavi seçenekleriniz şunlar olabilir:

• Kemoterapi: Kemoterapi kanser hücrelerini öldüren bir ilaç tedavisidir. Kemoterapi tedavileri damardan kan yoluyla ya da hap şeklinde alınabilir. Durumunuza bağlı olarak, doktorunuz tek bir kemoterapi ilacı ya da birkaç ilacı bir arada kullanabilir.
• Hedeflenen ilaç tedavisi: Hedefli ilaçlar kanser hücrelerinin spesifik güvenlik açıklıklarından yararlanılarak tasarlanmıştır. Kronik lenfositik lösemi tedavisinde kullanılan hedefli ilaçlar; Rituxan, Campath ve Arzerra içerir. Diğer hedeflenen ilaç tedavileri üzerinde ise çalışmalar devam etmektedir.
• Kemik iliği kök hücre nakli: Kemik iliği kök naklinde hastalıklı kök hücreleri öldürmek için güçlü kemoterapi ilaçları kullanılır. (Hastalıklı kök hücreler hastalıklı lenfosit yapımına neden olur) Sonra sağlıklı erişkin bir donörden alınan kök hücreler kemik iliğinize gidip kan hücreleri yapması için kanınıza verilir. Yoğunluğu azaltılmış ‘mini’ kemik iliği kök hücre nakli standart kök hücre nakline benzer ancak kemoterapi ilaçları burada daha düşük dozlarda kullanılır. Kemik iliği kök hücre nakli, diğer tedaviler yanıt vermezse ve hastalık saldırgan bir şekilde ilerliyorsa bir tedavi seçeneği olabilir.

Destekleyici Bakım

Doktorunuz karşılaşabileceğiniz her türlü komplikasyonu izlemek için düzenli olarak sizi görmek isteyecektir. Destekleyici bakım belirti ve semptomlarınızı önlemeye veya hafifletmeye yardımcı olabilir. Destekleyici bakım şunları içerebilir:

• Kanser tarama: Doktorunuz oluşabilecek muhtemel başka kanserler için bir tarama önerebilir. Örneğin; doktorunuz cilt kanseri belirtilerinden şüphelendiği için yılda bir kere cilt muayenesi önerebilir.
• Enfeksiyonları önlemek için aşılar: Doktorunuz grip ve zatürre gibi enfeksiyonların riskini azaltmak için bazı aşılar önerebilir.
• Diğer sağlık sorunları için izleme: Doktorunuz kronik lenfositik lösemi için tedavi sırasında ve sonrasında sağlık durumunuzu incelemek için düzenli kontrole gitmenizi isteyebilir.

Kronik Lenfositik Lösemi'nin Ev Tedavisi

Eğer size kronik lenfositik lösemi tanısı konulduysa, vücudunuzu sağlıklı tutmak için şunları yapabilirsiniz:

• Enfeksiyonları önlemek için ne yapabilirsiniz: KLL olan kişiler sık enfeksiyon olmaya yatkındır. Kendinizi sağlıklı tutmak için gerekli adımları atın. Meyve ve sebze yiyerek sağlıklı beslenin. Dinlenin, uykunuzu gerektiği kadar alın. Haftanın çoğu günü egzersiz yapın. Hasta olan kişilerden uzaklaşmak için elinizden geleni yapın. Ellerinizi sık sık yıkayın ki mikroplardan uzak durun. Yıllık grip aşınızı olun.
• İkinci kanser riskini azaltın: KLL hastalarında ikinci kanser olma gibi bir risk vardır. Sağlıklı ve bitki bazlı beslenme, dışarıda olduğunuz zamanlarda güneş kremi kullanma, aşırıya kaçmadan alkol tüketme ve sigarayı bırakma gibi yaşam tarzınızda yapacağınız değişiklikler bu riski azaltmaya yardımcı olabilir.
• Tüm kontrollerinize gidin: Kanserinizin ilerleyip ilerlemediğini görmek için sık sık kan testleri yapılabilir. Her teste giderken, kanserinizin kötüleşmiş olabileceğine dair bir endişeniz olabilir. Bu gibi endişelerin randevularınızı engellenmesine izin vermeyin. Test sonuçlarınızı beklerken sizi rahatlatacak aktiviteler bulun.