Sivilce

Sivilce (Akne Vulgaris) Nedir? Sivilce, kıl kökü ve yağ bezinin inflamatuvar bir hastalığıdır, her yaşta olmakla birlikte her iki cinste de ergenlik çağında daha çok görülür. Genetik yatkınlık söz konusu olabilmekle birlikte stres, yağlı yiyecekler, kozmetik uygulamalar ve androjen hormonlarının fazla salgılanması risk faktörleridir.

Sivilce Teşhisi

Genellikle daha çok yerleşim yeri yüzdür,kulak altlarında,  sırt ve göğüste de görülebilir. İltihabi olan veya olmayan şekillerde görülür. İltihabi  olmayanları  komedon denilen siyah nokta şeklinde görülür. İltihaplı olanlar, beyaz iltihaplı veya kistik ve noduler  tarzda olur.

Çeşitleri

• Akne rozasea,
• İlaç akneleri (kortikosteroidler,  antitüberküloz ilaçlar, lityum)
• Perioral dermatit
• Follikülit
• İkinci dönem sifiliz püstülleri

Sivilce Tedavisi

Sivilce (Akne Vulgaris) , özellikle gençlerde  psikososyal sorunlara yol açması ve kalıcı iz bırakabilmesi nedeniyle mutlaka tedavi edilmelidir. Genellikle tedavi  uzun sürer.  Tedaviye dirençlidir.  Tedavi seçiminde yeri, şiddeti, yaygınlığ ve hastanın yaşı önemlidir.

a.Bölgesel (Lokal tedavi)

Tedavide ilk basamaktır, hafif ve orta dereceli aknede uygulanır.

1. İlaçsız tedavi:

Hafif (yalnızca komedon bulunan) aknede tek olarak yeterlidir. Cilt temizleyicileri, sabunlar (antibakteriyel ve pH’sı ayarlı olanlar) , günde 2-3 kez kullanılmalıdır.

Kozmetik uygulamalardan kaçınılmalıdır. Akneler  sıkılmamalı ve koparılmamalıdır.

2. İlaçlı tedavi:

Orta dereceli aknede, ilaçsız tedaviye ek olarak keratolitikler ve antibakteriyel  ilaçlar uygulanır.

Komedolitikler, Keratolitikler

Komedonlu aknede isotretinoin ve adapalen  kullanılmaktadır. Bu ilaçlar sıklıkla %2lik salisilik asit (jel, losyon) ile beraber verilmektedir. Tretinoin kremin pek etkili olmadığı ve ağız yoluyla oldukça ciddi yan etkileri olması nedeniyle oldukça dikkatli ve düşük dozda kullanılmalıdır. İlaç kullanılırken mutlaka doktora sık sık kontrola gitmeli, isotretinoin ilacının ülseratif kolit yapıcı yan etkisinden dolayı özellikle kanlı ishal görüldüğü takdirde derhal kesilmelidir.

Antibakteriyel ilaçlar

İltihabi  aknede;

- Klindamisin (%1) losyon günde iki kez kullanılır.

- Eritromisin (%3) ve benzoil peroksit (%5) birlikte günde iki kez kullanılır.

- Eritromisin (%2-4) jel günde iki kez kullanılır.

Komedolitik ve antibakteriyeller

- Benzoil peroksit (%2,5-10):

Günde bir kez, tercihen akşam uygulanır. Tedaviye düşük konsantrasyonlu preparatla başlanır. İki ay içinde yanıt alınamazsa, topikal antibiyotik kullanımı uygundur.

En önemli yan etki olan bölgesel deri tahrişi doz azaltımıyla hafifletilir.

- Azelaik asit (%20 krem):

Günde iki kez kullanılır. Gebelik ve emzirme döneminde dikkatli kullanım gerekir. Mutlaka doktor kontrolü gerekir. Gözle temas ettirilmemelidir. En önemli  yan etki olan uygulandığı  bölgede  tahriş, uygulama sıklığı azaltılarak veya tedaviye ara verilerek önlenebilir. Seyrek olarak ışığa duyarlılık gözlenir.

b.Sistemik Tedavi

Şiddetli iltihabi aknede öncelikle antibiyotik kullanımı gerekir. İlk seçenek tetrasiklin , ikinci seçenek doksisiklin’ dir.

- Tetrasiklin:

Günde iki kez 500 mg kullanılır. 4-6 hafta sonra doz aşamalı olarak azaltılır ve tedavi günlük 250 mg dozla 8-12 ay sürdürülür. İlk 3 ayda düzelme olmazsa antibiyotik değiştirilir. Tetrasiklin ve türevleri 8 yaşın altındaki çocuklar, gebeler ve emziren kadınlar, böbrek ve karaciğer hastaları ve ışık duyarlığı olanlarda kullanılmamalıdır. Süt, antiasit, kalsiyum, demir, magnezyum tuzları emilimi azaltır.- Doksisiklin:

Günde 2 kez 100 mg 4-6 hafta, sonra günde 100 mg 8-12 ay süreyle kullanılır. Tedavi sırasında ışığa duyarlık gözlenebilir.

Klinik Takibi

İlk üç ay ayda 1, sonra üç aylık aralarla en az bir yıl izlem gerekir. Tedavi sırasında

lokal tahriş, gastrointestinal yakınma, ilaç reaksiyonları geliştiğinde hekime başvurulması önerilmelidir.