Yaşa Bağlı İşitme Kaybı Nedir? İşitme kaybı yaş ilerledikçe ortaya çıkan yaygın bir sorundur. Yüksek sese kronik maruz kalmak ve kalıtım işitme kaybına neden olan başlıca nedenlerdir. Kulak kiri tıkanıklığı gibi diğer faktörler de kulağınızın normal bir şekilde işitmesini engeller.
İşitme kaybı geri çevrilemez. Fakat sessiz bir dünyada yaşamak zorunda değilsiniz. Doktorunuz bazı yollar izleyerek işitmenizi düzeltebilir.
İşitme Kaybı Belirtileri
İşitme kaybı belirtileri:
• Sesleri net ve iyi duyamamak
• Kalabalık veya başka bir sesin olduğu ortamlarda kelimeleri anlamakta zorluk çekmek
• Başkalarından daha yavaş, açık ve sesli konuşmalarını istemek
• Televizyon veya radyonun sesini çok açma ihtiyacı duymak
• Konuşmalardan kopmak
İşitme Kaybı Nedenleri
İç kulak hasarı, kulak kiri birikmesi, enfeksiyon ve yırtık kulak zarı işitme kaybına yol açabilecek bazı nedenlerdir. İşitme kaybının neden oluştuğunu anlamak için kulağın nasıl işittiğini incelemek yardımcı olabilir.
Kulak nasıl duyar?
Ses dalgalarının kulağın içinden geçerek beynin ses olarak algılayabileceği sinir sinyallerine çeviren yapıya ulaşmasıyla işitme oluşur.
Kulak 3 temel bölümden oluşur: dış kulak, orta kulak ve iç kulak. Ses dalgaları dış kulaktan geçer ve kulak zarında titreşime sebep olur. Kulak zarı ve orta kulaktaki 3 temel kemik- çekiç, örs, üzengi- ses dalgaları iç kulağa doğru geçerken titreşimleri arttırır. İç kulakta, titreşimler salyangozdaki sıvıdan geçer.
Salyangozdaki sinir hücrelerine bağlı olan binlerce ince titrek tüycükler (reseptörler), ses titreşimlerinin elektrik sinyallerine çevrilip beyne iletilmesine yardımcı olur. Farklı seslerin titreşimleri bu ince titrek tüycükleri farklı yönde etkileyerek sinir hücrelerinin beyne farklı sinyaller göndermesini sağlar. Bir sesi diğerinden ayırma bu yolla gerçekleşir.
İşitme kaybı nasıl oluşur?
İşitme kaybı nedenleri:
• İç kulak hasarı Yaşlanma ve uzun süre yüksek sese maruz kalma beyne sesi gönderen salyangozdaki kıllarda veya sinir hücrelerinde hasara yol açar. Bu kıllar veya sinir hücreleri hasara uğradığında elektrik sinyalleri etkili bir şekilde aktarılamaz ve duyma kaybı oluşur. Çok tiz seslei az duyulabilir. Gürültülü bir ortamda kelimeleri anlamak zorlaşabilir. Kalıtsal etkenler de sizi bu değişikliklere eğilimli hale getirebilir. Bu İşitme kaybı “sensorineural işitme azlığı” diye adlandırılan kalıcı bir işitme kaybıdır.
• Kulak kiri birikmesi Kulak kiri kulak kanalını tıkar ve ses dalgalarının ilerlemesini engeller. Kulak kiri tıkanıklığı her yaş grubunda işitme kaybına neden olabilir. Bu işitme kaybı iletim tipi işitme kaybı diye adlandırılan geçici olan bir işitme kaybıdır.
• Kulak enfeksiyonu ve anormal kemik büyümesi veya tümörler Dış kulakta veya orta kulakta, bunların herhangi birinin oluşumu işitme kaybına neden olabilir.
• Yırtık kulak zarı (tympanic membrane perforation) Yüksek ses patlamaları, ani basınç değişiklikleri, kulak zarına bir objeyle zarar verilmesi ve enfeksiyon kulak zarı yırtılmasına yol açabilir ve işitmeyi etkileyebilir.
Risk Faktörleri
İç kulaktaki sinir hücrelerinin ve kılların hasarına ya da kaybına yol açacak faktörler:
• Yaşlanma Yıllar boyunca yüksek sese maruz kalmak iç kulaktaki hücrelere zarar verebilir.
• Kalıtım Genetik yapı işitme hasarına eğilimli hale getirebilir.
• Çalışma ortamı nedeniyle maruz kalınan sesler Çiftçilikte, inşaatlarda veya fabrika işlerinde maruz kalınan yüksek sesler kulak içinde hasara yol açabilir.
• Ani tekrarlayan yüksek sesler: Ateşli silah ve havai fişek gibi patlayıcı seslerine maruz kalmak ani ve kalıcı duyma kaybına neden olabilir. Motosiklet kullanmak, yüksek sesle müzik dinlemek gibi tehlikeli düzeyde yüksek ses içeren diğer etkenler de işitme kaybına yol açabilir.
• Bazı ilaç tedavileri Antibiyotik gentamisin ve bazı kemotrepi ilaçları iç kulağa zarar verebilir. Eğer yüksek dozda aspirin ya da diğer ağrı kesiciler, sıtma ilacı ya da idrar söktürücü ilaçlar kullanılırsa geçici işitme kaybı oluşabilir.
Komplikasyonlar
İşitme kaybı hayat kalitenizde önemli bir etki yaratabilir. İşitme kaybına sahip yaşlı bireylerde belirtilen problemler:
• Depresyon
• Endişe
• Başkalarının size kızgın olduğu hissi
Birçok insan tedavi olmayıp işitme kaybından oluşan bu zorluklarla yaşıyor. Eğer işitme kaybını inkar eder, sosyal etkileşimlerden kaçınır ve kendiniz mücadele etmeye çalışırsanız, sevdiklerinizi etrafınızdan uzaklaştırabilirsiniz.
Tedavi olmanın faydaları
Tedavi olmak yaşam kalitenizi önemli ölçüde arttırır. İşitme cihazlarını kullanan insanlar şunlardan yarar sağlar:
• Daha yüksek özgüven
• Sevdiklerinizle daha yakın ilişkiler
• Yaşama daha iyi bir bakış açısı
Testler ve Teşhis
İşitme kaybını teşhis etmede uygulanan testler:
• Genel muayene testleri : Doktorunuz bir kulağınızı kapatarak diğer kulağınızın farklı seslerde kelimeleri nasıl algıladığını ve diğer seslere nasıl tepki verdiğini denetleyebilir.
• Odyometre test:i Bu test sırasında, kulaklık takılır ve belirli zaman aralıklarıyla her bir kulağa ses iletilir. Doktorunuz çeşitli tonlarda farklı sesler vererek her ses duyduğunuzda işaret etmenizi ister. Her ton daha düşük seviyelerde tekrarlanarak ne kadar duyabildiğiniz ölçülür. Doktorunuz ayrıca çeşitli kelimeler söyleyerek işitme kabiliyetinizi ölçer.
• Diyapozon testi:
Tedavi ve İlaçlar
Tedavi işitme kaybının nedenlerine ve şiddetine bağlı olarak değişir.
Seçenekler:
• Kir tıkanıklığının temizlenmesi: Kir tıkanıklığından oluşan işitme kayıpları geri çevrilebilen işitme kaybıdır. Doktorunuz kiri yumuşatarak çıkartabilir.
• İşitme cihazları: İşitme kaybı iç kulakta oluşan hasardan kaynaklanıyorsa, işitme cihazı sesleri daha kuvvetli ve duyması kolay hale getirerek işitmeye yardımcı olabilir. Doktorunuz işitme cihazının potansiyel yararlarını size anlatabilir ve yapınıza uygun olan cihazı önerebilir. Size daha uygun cihazı bulmak için birden fazla cihaz denemenizi gerektirebilir.
• Koklear implant (Yapay kulak): Şiddetli işitme kaybınız varsa sizin için bir seçenek olabilir. Sesi yükseltip, kulak kanalına veren işitme cihazlarından farklı olarak iç kulağın hasar gören veya çalışmayan bölümlerini dengeler. Eğer koklear implantı kullanmayı düşünüyorsanız, doktorunuz ile riskleri ve yararları hakkında tartışabilirsiniz.
Öneriler:
İşitme kaybınıza rağmen şu tavsiyeler daha iyi iletişim sağlamanızı sağlar:
• Kendinizi duymaya odaklayın: Sohbet ettiğiniz kişiyle yüz yüze konuşun. Onun mimik ve dudak hareketlerine odaklanın.
• Ortamda gürültü oluşturan sesleri kapatın: Örneğin, televizyon sesi sohbeti bölebilir.
• Karşınızdakinin daha açık konuşmasını isteyin: Birçok insan işitme problemleri yaşadığınızı öğrenince yardımcı olmaya çalışacaktır.
• Daha sessiz yerler tercih edin: Restoranda ya da toplantıda, gürültülü yerlerden uzak bir yer seçin.
Korunma
İşitme kaybından korunma, gürültüye bağlı işitme kaybı ve yaşa bağlı işitme kaybından korunmanız için yardımcı olabilir:
• Çalışma ortamında kulaklarınızı koruyun: Özel tasarlanmış kulaklıklar yüksek sesi belirli bir seviyeye indirerek kulaklarınız koruyabilir. Plastikten veya lastikten yapılmış kulak tıkaçları da kulaklarınızı zarar verebilecek yüksek gürültüden korur.
• İşitmenizi kontrol ettirin: Eğer gürültülü bir ortamda çalışıyorsanız düzenli olarak işitme testi yaptırın. Düzenli test yaptırmak işitme kaybının erken fark edilmesini sağlar. Belirli bir işitme kaybınız olduğunu bilmek, daha fazla işitme kaybını önlemek açısından önemlidir.
• Ani tekrarlayan yüksek sesli yerlerden kaçının: Avlanma, uzun süre çok yüksek sesli müzik dinlemek gibi aktiviteler işitme hasarına yol açabilir. Kulakları korumak ya da bu aktiviteler sırasında sesten uzaklaşıp molalar vermek kulaklarınızı koruyabilir. Müzik dinlerken sesi kısmak işitme hasarı oluşmasını engelleye yardımcı olur.
