Göğüs (Meme) Kanseri Nedir? Göğüsteki hücrelerde meydana gelen kansere göğüs kanseri denir.
Cilt kanserinden sonra, göğüs kanseri kadınlar arasında en yaygın olan kanser türünden biridir. Göğüs kanseri hem kadınlar da hem de erkeklerde meydana gelebilir, ancak kadınlarda daha yaygındır.
Meme kanseri bilinçlendirme ve araştırma fonu için kamu desteği, meme kanseri tanı ve tedavi geliştirmelerine yardımcı olmuştur. Meme kanserinde sağ kalma oranı artmıştır ve erken teşhis, yeni tedaviler ve hastalığı daha iyi anlayabilme gibi faktörler sayesinde ölüm sayısı azalmaktadır.
Göğüs Kanserinin Belirtileri Nelerdir?
- Memenin çevresindeki dokuda kalınlaşma veya memede kitle oluşumu
- Meme ucundan kanlı akıntı
- Göğsün şeklinde veya boyutunda değişim
- Göğüs çevresindeki deride çukurcuklanma
- Meme ucunun içe dönük olması
- Meme ucunda pul pul dökülme olması
- Göğsün üstünde kızarlıklık veya beneklenme oluşumu
Göğüs Kanserinin Sebepleri Nelerdir?
Göğüs kanserine neyin sebep olduğu bilinmemektedir. Doktorlar, bazı göğüs hücrelerinin anormal olarak büyümesinden dolayı kanserin meydana geldiğini bilmektedirler. Bu hücreler, sağlıklı hücrelere göre daha hızlı bir şekilde bölünürler ve çoğalırlar. Hücreler, göğsünüz üzerinden lenf bezlerinize veya vücudunuzun diğer bölgelerine yayılabilir. Meme kanseri yaygın olarak süt üretme kanallarındaki hücrelerde başlar. Meme kanseri lobüller (invaziv lobüler karsinom) denilen glandüler doku ya da meme içindeki diğer hücrelerde de başlayabilir. Meme kanserine genetik ve çevrenin karmaşık bir etkileşimden dolayı neden olduğu olasıdır.
Kalıtsal olarak meme kanseri
Doktorlar meme kanserlerinin sadece yüzde 5 ila 10 oranında kalıtsal olarak geçtiğini tahmin ediyorlar. Meme kanseri olasılığını artırabilir mutasyona uğramış miras olan bir dizi genler tespit edilmiştir. En yaygın meme kanseri geni 1 (BRCA1) ve meme kanseri geni 2 (BRCA2)dir. Eğer meme kanseri ya da diğer kanserle ilgili bir aile geçmişiniz varsa, kan testleri, BRCA veya aileden geçmiş olan diğer genleri tespit etmeye yardımcı olabilir.
Risk Faktörleri Nelerdir?
- Kadın olmak
- İlerleyen yaş
- Daha önce meme kanseri geçirmiş olmak
- Aileden herhangi birinin daha önceden meme kanseri geçirmiş olması
- Kanser riskini arttıran kalıtsal genler. En yaygın gen mutasyonu BRCA1 ve BRCA2 olarak adlandırılır. Bu genler büyük ölçüde meme kanseri ve diğer kanserlerin riskini artırabilir, ancak bu genler kanseri zorunlu kılmaz.
- Radyasyona maruz kalma
- Obezite
- Erken yaşta regl olmak. 12 yaşından önce başlayan regl dönemi, meme kanseri riskini artırır.
- Geç yaşta menapozun başlaması
- Geç yaşta çocuk sahibi olmak
- Hiç hamile kalmamış olmak
- Postmenopozal hormon tedavisi. Menopoz belirtilerini tedavi etmek için östrojen ve progesteron hormonlarını birleştiren hormon tedavisi ilaçları, kadınlardaki meme kanseri riskini yükseltir.
- Alkol tüketimi
Testler ve Tedavi Nelerdir?
- Meme muayenesi. Doktorunuz şişkinlik ve diğer anormallikleri saptamak için her iki göğsünüzü de kontrol edecektir.
- Mamografi. Mamogram, göğsünüzün X-ray görüntüsüdür. Mamografi daha çok göğüs kanserini saptamak için kullanılır.
- Meme ultrasonu. Ultrason, bünyesinde derin yapıların görüntülerini üretmek için ses dalgalarını kullanır.
- Test (biyopsi) için meme hücresi örneği alma. Hücrelerde kanser olup olmadığını tespit etmek için alınan biyopsi laboratuvara gönderilir.
- Meme manyetik rezonans görüntüleme (MR). MR cihazı meme iç resimleri oluşturmak için mıknatıs ve radyo dalgalarını kullanır. MRI görüntülenmeden önce, size boya enjekte edilir.
Meme kanserinin Evreleri
Doktorunuz meme kanseri tanısını koyduktan sonra, kanserin aşamalarını belirlemek için çalışır. Kanserinizin aşamaları prognoz ve en iyi tedavi seçenekleri belirlemenize yardımcı olur. Meme kanserinin aşamalarında kullanılan testler ve prosedürler şunlardır:
- Kan testi
- Kanserin belirtilerini belirlemek için diğer göğsün mamografisi
- Göğsün MR’ı
- Kemik taraması
- Bilgisayarlı tomografi (BT)
- Pozitron emisyon tomografi (PET) taraması
Bütün kadınlar bu testleri ve prosedürleri yerine getirmek zorunda değildir. Sizin durumunuza göre, doktorunuz size uygun testleri sizden talep edecektir.
Tedavisi ve İlaçları Nelerdir?
Meme kanserinin tedavisi için birden fazla seçenek vardır. Tedaviniz hakkında karmaşık kararlar aldığınızdan dolayı, bunalmış hissedebilirsiniz. Bir meme merkezinde ya da klinikte bir meme uzmanının ikinci bir görüşünü almayı düşünün. Hastalığı geçirmiş diğer kadınlarla konuşun.
Meme Kanseri Ameliyatı
- Kitlenin cerrahi yöntemle alınması (Lumpektomi). Lumpektomi sırasında cerrah, tümörü ortadan kaldırır. Lumpektomi genellikle küçük tümörler için ayrılmıştır.
- Bütün göğüsün alınması (Mastektomi). Mastektomi meme dokusunun tümünü kaldırmak için cerrahi bir operasyondur.
- Lenf nodunun sınırlı sayıda alınması.
- Çeşitli lenf nodlarının alınması. Kanser sentinel düğümünde bulunursa, doktorunuz sizinle koltukaltı ek lenf nodu çıkarılması konusunu tartışacaktır.
- İki göğüsün de alınması. Meme kanseri olan bazı kadınlar, diğer memede kanser riski çok yüksekse, diğer (sağlıklı) memelerinin (taraf profilaktik mastektomi) alınmasına karar verebilirler.
Radyasyon Tedavisi
Radyasyon tedavisi kanser hücrelerini öldürmek için, X-ışınları gibi, yüksek enerjide güçlü ışınlar kullanır. Radyasyon tedavisi, genellikle vücudunuzun (eksternal radyasyon) da enerji ışınlarını alması amacıyla geniş makine kullanılarak yapılır. Radyasyon tedavisinin yan etkileri yorgunluk ve radyasyondan dolayı kırmızı, güneş yanığı benzeri döküntü içerir. Meme dokusu da şiş veya daha sağlam görünebilir. Nadiren, tedavi edilen bölgeden dolayı, ikinci bir kanser durumu gibi daha ciddi sorunlar da oluşabilir.
Kemoterapi
Kemoterapi kanser hücrelerini yok etmek için ilaçlar kullanır. Eğer kanserin yenileme ya da vücudun başka bir yerinde yayılma riski yüksekse, doktorunuz kanserin nüks olasılığını azaltmak için kemoterapi önerebilir. Kemoterapi ayrıca, kanserin vücudun diğer organlarına yayıldığı kadınlarda da kullanılır. Kemoterapi kansere neden olan herhangi bir belirtiyi azaltmak için de tavsiye edilebilir. Yaygın görülen yan etkiler saç dökülmesi, bulantı, kusma, yorgunluk ve enfeksiyon kapmaktır. Nadir yan etkiler ise erken menopoz, kalp ve böbreklere zarar, sinir hasarı, ve, çok nadiren, kan hücresi kanseri olabilir.
Hormon Tedavisi
Hormon tedavisi, - genellikle hormon duyarlı meme kanseri tedavi etmek için kullanılır -bloke edici tedavi olarak adlandırılır. Doktorlar bazen pozitif östrojen reseptörü (pozitif ER) ve pozitif progesteron reseptörü (pozitif PR) olarak bahseder.
- Kanser hücrelerine bağlanan hormonları engelleyen ilaçlar.
- Menapozdan sonra östrojen hormonunu durduran ilaçlar
- Östrojen reseptörlerini yok etmeyi hedef alan ilaçlar.
- Yumurtalıklarda hormon üretimini engellemek için ilaçlar veya cerrahi operasyon.
Hedeflenmiş İlaçlar
- Trastuzumab (Herceptin). Bazı göğüs kanserleri insan büyüme faktörü reseptörü 2 (HER2) adı verilen bir protein aşırı miktarda üretilir. Eğer meme kanseri hücreleriniz çok fazla HER2 üretiyorsa, trastuzumab proteinlerin ve kanser hücrelerinin ölmesine engellemeye yardımcı olabilir.
- Pertuzumab (Perjeta). Pertuzuma HER2 proteinini hedefler ve trastuzumab ve kemoterapi ile birlikte metastatik meme kanserinde kullanım için onaylanmıştır.
- Ado-trastuzumab emtansine (Kadcyla). Bu ilaç trastuzumab ile birleştirilir. Kombine ilaç vücuda girdiğinde, trastuzumab kanser hücrelerinin bulmanıza yardımcı olduğundan dolayı HER2 tarafından çekilir.
- Lapatinibin (Tykerb). Lapatinibin HER2 proteinini hedef alır ve ilerlemiş veya metastatik meme kanserinde kullanım için onaylanmıştır.
Alternatif İlaçlar Nelerdir?
Meme kanseri için herhangi bir alternatif tıp tedavisi bulunamamıştır. Ancak tamamlayıcı ve alternatif tıp tedavileri tedavinin yan etkileri ile başa çıkmanıza yardımcı olabilir.
- Hafif egzersiz yapın
- Stresi kontrol altına alın
- Duygularınızı ifade edin
Meme kanserine karşı nasıl önlem alınır?
Günlük hayatta değişiklikler yapma, meme kanseri riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
- Kendi kendinizi tedavi edin
- Aşırı alkol kullanmayın
- Haftanın çoğu günü egzersiz yapın
- Postmenopozal hormon tedavisi sınırlayın.
- Sağlıklı bir kiloyu koruyun.
Yüksek riskte meme kanseri olan kadınların risk seviyesinin azaltılması
Eğer doktorunuz aile geçmişinizi ve diğer faktörleri değerlendirir ve meme kanseri riskinin yüksek olduğu sonucuna varırsa, riskinizi şu şekilde azaltabilirsiniz:
- Önleyici ilaçlar (kemoprevensiyon). Östrojen-engelleme ilaçları meme kanseri riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Bunların yanında tamoksifen ve raloksifen (Evista) de vardır. Aromataz inhibitörleri, aynı zamanda yüksek riskte meme kanseri olan kadınlarda göğüs kanseri riskinin azaltılmasında bazı belirtiler göstermiştir. Bu ilaçlar yan etki riski taşır, bu yüzden doktorlar meme kanseri riski çok yüksek olan kadınlar için bu ilaçları yedek olarak tutar. Doktorunuzla bu durumun yararlarını ve risklerini tartışınız.
- Önleyici cerrahi. Meme kanseri riski çok yüksek olan kadınlar ameliyatla göğüslerinin alınması kararını verebilirler. Ayrıca meme kanseri ve yumurtalık kanseri riskini azaltmak için yumurtalıklarınızın (profilaktik ooferektomi) alınması kararını da verebilirsiniz.
