Hepatit C Nedir? Hepatit C, karaciğere saldıran bir virüsünün neden olduğu enfeksiyondur ve iltihaplanmaya neden olur. Hepatit C virüsü (HCV) ile enfekte olmuş insanların çoğunda hiçbir belirti görülmez. Aslında, çoğu insan rutin tıbbi testler sırasında, yıllar sonra, karaciğer hasarı belirene kadar Hepatit C enfeksiyonuna sahip olduğunu bilmemektedir.
Hepatit C, birkaç hepatit virüsünden biri olarak görülür ve genellikle bu virüslerin arasında en ciddisi olarak kabul edilir. Hepatit C kontamine kan ile temas yoluyla geçer. En yaygın olanı, yasadışı uyuşturucu kullanımı sırasında paylaşılan iğne ile olandır.
Hepatit C’nin Belirtileri Nelerdir?
Hepatit C enfeksiyonu genellikle erken aşamalarında belirtiler veya semptomlar göstermez. Belirtiler ve semptomlar görülmeye başladığında:
- Yorgunluk
- Yüksek ateş
- Mide bulantısı ya da iştahsızlık
- Kas ve eklem ağrıları
- Gözün beyaz kısımlarında ve deride sararma görülmesi
Hepatit C’nin Sebepleri Nelerdir?
Hepatit C, hepatit C virüsü (HCV)nden dolayı ortaya çıkar. HCV, virüs bulaşmış kanla temasa geçildiği zaman, vücuda yerleşir.
Hepatit C’nin Risk Faktörleri Nelerdir?
Hepatit C enfeksiyonu riskiniz şu durumlarda artabilir:
- Enfekte olmuş bir kana maruz kalmış sağlık personeliyseniz,
- Kendinize yasadışı uyuşturucu enjekte ettiyseniz,
- HIV virüsü taşıyorsanız,
- Steril olmayan bir ekipman kullanılarak, kirli bir ortamda piercing veya dövme yaptırdıysanız,
- 1992 yılından önce kan nakli ya da organ nakli aldıysanız,
- 1987'den önce pıhtılaşma faktörü konsantreleri aldıysanız,
- Uzun bir süre için hemodiyaliz tedavisi aldıysanız,
- Anneniz Hepatit C enfeksiyonunu taşıyorsa.
Hepatit C ile Karşılaşılan Güçlükler Nelerdir?
Uzun yıllar boyunca devam eden Hepatit C enfeksiyonu önemli güçlüklere neden olabilir:
- Karaciğer dokusunun yıpranması (siroz). Hepatit C enfeksiyonu 20 ile 30 yıl sonra, siroz oluşturabilir. Karaciğerinizin yıpranması, karaciğerinizin fonksiyonunu zor bir şekilde yerine getirmesine neden olur.
- Karaciğer kanseri. Hepatit C enfeksiyonu olan az sayıda kişi, karaciğer kanserine yakalanabilir.
- Karaciğer yetmezliği. Hepatit C tarafından ciddi bir şekilde zarar görmüş bir karaciğerin, işlevini yeterince yerine getirmesi mümkün olmayabilir.
Hepatit C’nin Tanı ve Testleri Nelerdir?
Hepatit C için tarama yapılması. Virüs ile temas riski yüksek olan kişilerde hepatit C enfeksiyonu testi, doktorunuzun tedaviye başlamasına veya karaciğer hasarını yavaşlatabilecek bir yaşam değişikliği tavsiye etmesine yardımcı olabilir. Karaciğerin zarar görmesi, belirti ve semptomlardan önce meydana geldiği için bu tarama doktorunuz tarafından tavsiye edilir.
Hepatit C enfeksiyonu için tarama konusunda doktorlarıyla konuşmak isteyebilecek kişiler şunlardır:
- Yasadışı uyşturucu enjekte etmiş,
- Açıklanamayan, olağandışı karaciğer fonksiyon test sonuçları olan,
- Hepatit C ile doğan bebekler
- Kan nakli yapılmış ya da kaza sonucu iğneye maruz kalmış sağlık ve acil durum çalışanları,
- 1987'den önce pıhtılaşma faktörleri ile tedavi edilmiş hemofili olan,
- Uzun süreli hemodiyaliz tedavisi geçirmiş olan,
- 1992 yılından önce kan nakli ya da organ nakli olan,
- Hepatit C enfeksiyonu tanısı taşıyan bir cinsel partneri olan,
- HIV enfeksiyonu olan,
kişilerdir.
Hepatit C teşhisini koymak için kan testleri
- Hepatit virüsü taşıyıp taşımadığınızı belirlemek,
- Kandaki hepatit C virüsü miktarını ölçmek,
- Tedavi seçeneklerinizi belirlemenize yardımcı olan virüsün genetiğini (genotip) öğrenmek
için yaptırabilirsiniz.
Karaciğer hasarının şiddetini belirlemek için karaciğer doku örneği testi
Doktorunuz ayrıca karaciğerin küçük bir doku örneğini almak için laboratuvar testi önerebilir. Karaciğer biyopsisi, hastalığın şiddetini belirlemeye ve tedavi şeklinin kararının verilmesine yardımcı olur.
Hepatit C’nin İlaçları ve Tedavisi Nedir?
Tedavi her zaman gerekli değildir
Hepatit C enfeksiyonunun tanısı, mutlaka tedaviye ihtiyacınızın olduğu anlamına gelmez. Eğer doktorunuz herhangi bir tedavi tavsiye etmediyse, karaciğer sorunlarınızı takip etmek için, kan testleriyle doktor takibinde olacaksınız.
Antiviral ilaçlar
Hepatit C enfeksiyonu, vücutta bulunan virüsü temizlemek amacıyla antiviral ilaçlar ile tedavi edilir. Doktorunuz birkaç hafta içinde alınan ilaçların bir kombinasyonunu önerebilir. Tedavi süresince doktorunuz, vücudunuzun ilaçlara verdiği yanıtı izleyecektir.
Antiviral ilaçlar, halsizlik, ateş ve baş ağrısı gibi depresyon ve grip benzeri belirtiler ve semptomlara neden olabilir. Bazı yan etkiler, tedavinin ertelenmesi veya bazı durumlarda durdurulması kadar ciddi olabilir.
Karaciğer nakli
Karaciğer ciddi bir derecede hasar görmüşse, karaciğer nakli bir seçenek olabilir. Karaciğer nakli sırasında, cerrah hasarlı karaciğeri temizler ve sağlıklı bir karaciğer ile değiştirir. Karaciğer naklinin az sayıda bir kısmı, canlı bağış vericilerindeden geliyor olsa da, çoğu nakledilen karaciğer, ölen donörlerden gelir.
Hepatit C enfeksiyonu olan insanlar için, karaciğer nakli bir tedavi değildir. Hepatit C enfeksiyonunun, yeni karaciğerde tekrarlama olasılığı olduğu için antiviral ilaçlar ile tedavisi genellikle karaciğer nakli olduktan sonra da devam eder.
Viral hepatititin diğer türlerinden korunmak için aşılar
Doktorunuz büyük olasılıkla hepatit A ve B virüslere karşı aşı tavsiye edecektir. Bu da karaciğer hasarına neden olan ve hepatit C tedavisini karmaşık hale getirebilen ayrı virüslerdir.
Yaşam Tarzı ve Ev İlaçları Nelerdir?
Eğer vücudunuza Hepatit C tanısı konulursa, doktorunuz muhtemelen bazı yaşam tarzı değişiklikleri önerecektir. Bu önlemler, sizi uzun süre sağlıklı tutmaya yardımcı olacaktır ve diğer hastalıklardan da koruyacaktır. Bu önlemler:
- Alkol içmeyi bırakmak. Alkol karaciğer hastalığının ilerlemesini hızlandırır.
- Karaciğer hasarına neden olabilen ilaçlardan kaçınmak. Reçetesiz aldığınız ilaçlar da dahil olmak üzere, ilaçlarınızı doktorunuzla gözden geçirin. Doktorunuz bazı ilaçları kullanmamanızı önerebilir.
- Diğer kişilerin kanınızla temas kurmamasına yardımcı olmak. Vücudunuzda yaralı olan bölgeyi kapalı tutun ve jilet ve diş fırçasınızı başka kimseyle paylaşmayın. Kan, vücut organları veya sperm bağışında bulunmayın ve sağlık çalışanlarını virüs taşıdığınıza dair bilgilendirin.
Hepatit C için Alternatif İlaçlar Nelerdir?
Hiçbir tamamlayıcı ya da alternatif tıp tedavileri, Hepatit C enfeksiyonunu önlemede veya tedavide yardımcı olduğunu kanıtlamamıştır.
Süt devedikeni, sarılık ve diğer karaciğer bozukluklarını tedavi etmede tavsiye edilen bir bitkidir. İnsanlar süt devedikenini, kapsül, özü veya infüzyon olarak kullanırlar.
Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Ulusal Merkezi tarafından yürütülen bir klinik çalışmasında, süt devedikeninin hepatit C olan kişilerde karaciğer enzim seviyelerinin plasebodan daha düşürücü olduğu bulundu. Eğer süt devedikenini denemeyi düşünüyorsanız, doktorunuzla yararlarını ve risklerini tartışınız.
Hepatit C’den Nasıl Korunulur?
- Yasadışı uyuşturucu kullanmayı bırakın. Eğer yasadışı uyuşturucu kullanıyorsanız, yardım isteyin.
- Piercing ve dövme konusunda dikkatli olun. Eğer piercing veya dövme yaptırmayı düşünüyorsanız, steril bir dükkan arayın. Önceden ekipmanların nasıl temizlendiğini sorun. Çalışanların steril iğneler kullandığından emin olun.
- Cinsel ilişkiye girerken korumalı seks tercih edin. Birden fazla partnerle veya sağlık durumu belirsiz olan herhangi bir partneriniz ile korunmasız cinsel ilişkiye girmeyin. Tek eşli çiftler arasında cinsel iletim oluşabilir, ancak riski düşüktür.
