Alerji Nedir? Alerji; vücudun yabancı olarak tanımladığı herhangi bir maddeye karşı bağışıklık sisteminin verdiği aşırı yanıtıdır. Çoğu insan için her günkü olağan ve alışageldik maddeler iken , allerjisi olan bir kişide ona karşı bir tepki oluşur.
Örneğin; baharda herkes dış ortamda bitki polenleri içeren havayı solur ama polen alerjik kişiler reaksiyon verir. Burun tıkanması, akması, hapşırma, göz akıntısı ve kaşıntısı aslında vücudun istemediği mikroorganizma veya polen gibi etkenlerden korunmaya yönelik tepki reaksiyonudur. Tam olarak aynı olmamakla birlikte atopi çoğu zaman alerji ile eşanlamlı olarak kullanılmaktadır.
Alerjinin Nedenleri
Bu kişilerin en büyük özellikleri, aşırı miktarda immünglobulin E antikoru üretebilmeleridir. Bu antikor bazı vücut hücrelerini etkilemekle birlikte öncelikle mast hücresi isimli bir hücreye bağlanır ve kişi alerji etkeni olan alerjenle karşılaştığında histamin ve buna benzer bazı iltihabi (inflamatuar) maddelerin salınımını sağlar. Ortaya çıkan bu kimyasal maddeler öncelikle damarları etkiler, damar duvarı geçirgenliğini arttırır ve çeşitli alerjik problemler yaratır. Bahsedilen bu durum için atopi ve atopik yapı terimleri de kullanılır.
Alerjinin Risk Faktörü
En büyük risk faktörü genetik yapıdır. Anne ya da babadan birinin alerjik veya atopik bir bünyeye sahip olması çocuğun 0 alerjik olacağı anlamına gelir. Ebeveynin her ikisinde de allerjen bir yapı varsa bu oran `’a çıkar. Ancak bazen alerji, kuşak atlayabilir. Genetik dışında çevre ve meslek koşulları da önemli risk faktörü olarak kabul edilir. Örneğin bazı mesleklerde bazı hastalıklar sıktır. Fırıncılık, mobilyacılık, plastik endüstrisi, kuaförlük, boya işlerinde çalışanlarda mesleki olarak astım için risk gruplarıdır.
Alerji Teşhisi Nasıl Konur?
Alerjene bağlı IgE, deri ve kan testleri ile tespit edilir. Deri testleri, kan testlerinden daha değerlidir. Genel olarak önce deri testleri yapılmalı eğer gerekiyorsa veya deri testinin yapılamadığı durumlarda kan testlerine başvurulmalıdır. Deri testlerinin tanı değeri hem daha yüksektir hem de daha ucuzdur. Deri testleri için mutlaka özel iğneler kullanılmalı (tek kullanımlık lansetler) ve antijenler birbirine karıştırılmamalıdır. Tedavide kullanılan bazı antialerjik ilaçlar deri testlerinin sonucunu etkileyebileceğinden, test öncesinde en az bir hafta öncesinde kesilmelidir. Genelde en emin süre iki haftadır.
Testlerin amacı hastada belli alerjenlere karşı IgE antikorlarının bulunup bulunmadığını ortaya koymaktır. Tüm dünyada genel olarak ilk tarama testi 5-15 standart antijen ile yapılır. İlk etapta araştırma amacı ve alerji klinikleri dışında, daha fazla antijen ile test yapmak gereksizdir. Erişkinlerde her hastaya gıda antijeni kullanılarak test yapmanın anlamı yoktur. Hastada halen aktif alerji yakınmaları devam ediyorsa test yapmaktan kaçınmalıdır çünkü hastaya test esnasında da verilecek olan maddeler klinik tabloyu artırabilir. Bu nedenle test, hastanın yakınmalarının kontrol altına girdiği bir döneme bırakılabilir. Cildi çok duyarlı olan yani kaşınan yeri hemen kızarıp kabaran kişilerde deri testi güvenilir sonuç vermez. Bu kişilerde, kanda IgE antikor düzeylerine bakılmalıdır. Bahsedilen testlerin yardımcı olmadığı bazı durumlarda hastanın bahsettiği alerjik etken, laboratuvar ortamında hastaya tatbik edilerek sonuç değerlendirilir. Örneğin; ilaç testlerinde en güvenilir yöntem budur. Ancak çok ender de olsa alerji testleri esnasında çok ciddi alerjik reaksiyonlar yaşanabilir. Bu nedenle bu testlerin acil müdahale için her türlü güvenlik ortamının sağlandığı bir alerji kliniğinde yapılması daha uygun olur.
